قدیمیها میگفتند تلویزیون را از دور تماشا کنید و نزدیک به آن ننشینید، چون چشمتان ضعیف میشود. اما امروزه کودکان و نوجوانان با علاقه زیاد، ساعتها به بازیهای کامپیوتری میپردازند و آنچنان به فضای بازی نزدیک میشوند که انگار به مانتیور چسبیدهاند. همچنین در دنیای امروز که کاربرد کامپیوتر در امور اداری به شدت در حال توسعه است، کارمندان بیشتر ساعات کاری را در فاصلهای بسیار اندک از صفحه نمایش کامپیوتر خود گذرانده و به انجام فعالیتهای روزانه میپردازند.
آیا اشکالی در این کار نیست؟به طور کلی وسیله الکتریکی و از جمله مانیتور، در فضای اطراف خود میدان الکتریکی و مغناطیسی ایجاد میکند. این میدانها با فاصله از منبع تولیدکننده خود نسبت عکس دارند. تأثیر این میدانهای ناخواسته بر سلامتی انسان، گرچه هنوز به اثبات نرسیده، ولی با آمار افزایش برخی بیماریها، نسبتی مستقیم نشان میدهد.
راهحل چیست؟همانند سایر موارد (نظیر ایمنی پروازهای مسافربری، تنظیم موتور اتومبیلها، لوازم خانگی و ...) مؤثرترین راهحل وضع استاندارد برای تولید مانیتورها است. بدین معنی که سازمانهای جهانی با تعیین شرایط حداقل و باید و نبایدها، تولیدکنندهها را موظف به رعایت اصولی نمایند که در نهایت شرایط مطلوبی را برای مصرفکننده در حین کار فراهم آورد.
خوشبختانه دنیای تکنولوژی از این نظر بسیار پیشرفته است و در گذر زمان، استاندرادهای محکمی را برای تولید مانیتور وضع نموده است که از آن جمله میتوان به استاندارد TCO اشاره نمود. TCO در اصل نام "اتحادیه تجاری سوئد" میباشد. این موسسه با بیش از 1.2 میلیون عضو، قوانین و استانداردهایی برای کامپیوتر، مانیتور، صفحهکلید، تلفن همراه، چاپگر و دستگاه کپی و نظایر آن، تدوین نموده که به استاندارد TCO معروف میباشد. اطلاعات بیشتر در مورد این موسسه را میتوانید در آدرس زیر بیابید.
توسعه استاندارد TCO در گذر زمانپیش از استاندارد TCO، استانداردهای دیگری با علایم اختصاری MPRI و MPRII، برای ساخت و تولید مانیتور به کار برده میشد. استاندارد MPRII بر پایه کاهش میدانهای الکتریکی و مغناطیسی در اطراف مانیتور و توجه به ارگونومی و میزان مصرف انرژی بنا نهاده شده بود. اما کاربران هنوز نیاز به استانداردهای کاملتری را احساس میکردند تا بتوانند میزان این تشعشعات را به حداقل رسانده و سایر مشکلات مربوط به ساخت و استفاده از مانیتورها را بر طرف کنند.
با توجه به این نیاز، در سال 1992 اولین نسخه استاندارد TCO با نام TCO92 به عنوان استانداردی برتر از MPRII عرضه و مورد استقبال کاربران قرار گرفت. این استاندارد علاوه بر تأیید کلیه موارد MPRII، تأکید بیشتری بر کاهش میدانهای الکتریکی و مغناطیسی اطراف مانیتور داشت و صرفهجویی و ایمنی در مصرف انرژی الکتریکی را نیز مورد توجه قرار داد. سیر تکاملی استاندارد TCO در سالهای پس از 1992 تا امروز ادامه دارد و چندین نسخه پس از این استاندارد به بازار عرضه شده است که هر کدام علاوه بر دربرگرفتن شرایط استاندارد پیشین خود، بر موارد جدیدی تاکید دارد. جدول زیر خلاصهای از سیر تکاملی استانداردهای مانیتور را در بر دارد.
استاندارد | شرح |
MPR II | در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90، استانداردهای MPRI و MPRII، تدوین شد. تدوین این استانداردها به ابتکار TCO، کاربران نگران، تولیدکنندگان و دولت سوئد، صورت گرفت (با تمرکز بر تشعشع کم و ارگونومی بصری). |
TCO 92 | در اولین نسخه از استاندارد TCO، الزامات تشعشع کم، صرفهجویی در مصرف انرژی و ایمنی الکتریکی با هم ترکیب شد. |
TCO 95 | چند سال بعد با اضافه شدن استانداردهای ارگونومی و زیست محیطی به TCO92، استاندارد TCO95 معرفی شد. از جمله استانداردهای زیست محیطی، ممنوعیت کاربرد ترکیبات آتشزای حاوی برمید و کلرید در ساخت قطعات مانیتور بود. این مواد میبایست با مواد کمخطرتر جایگزین شود. |
TCO 99 | استانداردها و قوانین، قویتر و محکمتر شد. با این نسخه، TCO عملاً به مارکی جهانی در بازار تبدیل گردید. |
TCO 03 | در این نسخه از TCO تولیدکننده ملزم شد که برای تولید مانیتور، استاندارد زیستمحیطی ISO14001 را دریافت نماید و در واقع هیچ تولیدکنندهای در بازار بدون داشتن ISO14001، نمیتواند از استاندارد TCO استفاده کند. در این نسخه الزامات جدیدی نیز برای تصویر ارایه شد که باعث بهبود ارگونومی بصری میگردد. |
جدول 1: استانداردهای مانیتور در گذر زمان
مراحل دریافت گواهینامه TCO
استاندارد TCO که برای سلامتی کاربران تهیه شده است، مانند هر استاندارد دیگری باید به تأیید مرجعی معتبر برسد. در غیر این صورت امکان سوء استفاده از آن برای فریب مشتریان وجود دارد. در حال حاضر تنها مرجع رسمی تأیید TCO در ایران، "مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک " است. این مرکز نماینده رسمی ETL-SEMKO سوئد و آزمایشگاه آکرودیته مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران برای آزمون TCO میباشد. اطلاعات بیشتر در باره این مرکز را میتوانید در سایت www.rcii-ir.org بیابید.
باید توجه داشت که حتی اگر مانیتور تحت لیسانس شرکت خارجی تولید شده باشد و شرکت مادر گواهینامه TCO را نیز دریافت کرده باشد، تولیدکننده داخلی برای تولیدات خود، باید از ابتدا مراحل اخذ تاییدیه TCO را طی نماید. فرآیند دریافت تأییدیه TCO در ایران به شرح زیر است:
1) ابتدا مانیتور در کارخانه تولید میشود.
2) کارخانه سازنده برای دریافت گواهینامه TCO، درخواست خود را برای آن مانیتور (با مدل مشخص) ارایه میدهد.
3) مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک، به صورت رندوم آن مانیتور خاص را از کارخانه و بازار تهیه میکند.
4) مانیتور نمونه با توجه به استاندارهای جهانی، به صورت کامل و تحت نظارت ETL-SEMKO سوئد تست میشود.
5) TCOدر صورت موفقیت در تست، گواهینامه برای آن مدل خاص، برای مدت یک سال و با ذکر نام تولیدکننده و تاریخ صدور، صادر میگردد.
6) مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک در طول مدت اعتبار گواهینامه، چندین بار به صورت رندوم مانیتور را از خط تولید یا بازار تهیه کرده و تست میکند.
7) در صورت عدم موفقیت در هر مرحله از آزمایشات اعتبار گواهی نامه لغو خواهد شد.